Türkiye elektrik enerjisi sektöründe, yabancı şirketlerin ortak olduğu projelerde toplam yatırım tutarı 15,1 milyar liraya ulaşıyor.
Stratejik Teknik Ekonomik Araştırma Merkezi nin (STEAM) EPDK tarafından lisanslandırılmış ve başvuru yapılmış termik ve yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim projeleri içerisinde yabancı şirketlerin payına yönelik kurum verilerinden yaptığı araştırma, 2010 Türkiye Elektrik Enerjisi Sektör Raporu nde yer aldı.
A.A. muhabirinin söz konusu araştırmadan derlediği bilgilere göre, yerli ve yabancı özel şirketler 22 termik, 44 hidroelektrik ve rüzgar projesinde olmak üzere toplam 66 projede yer alıyor.
Söz konusu projeler, 9 bin 943 megavatı termik, 2 bin 554 megavatı rüzgar ve hidroelektrik (yenilebilir) olmak üzere, toplamda 12 bin 497 megavatlık güçten oluşuyor.
Türkiye elektrik enerjisi sektöründe yabancı şirketlerin ortak olduğu termik ve yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı projelerde, toplam yatırım tutarı 15 milyar 106 milyon 370 bin liraya ulaşıyor.
Bunun 10 milyar 618 milyon 986 bin liralık kısmı termik enerjiye dayalı projelerden, 2 milyar 491 milyon 984 bin lirası hidrolik enerjiye dayalı projelerden, 1 milyar 995 milyon 400 bin lirası da rüzgar enerjisine dayalı projelerinden oluşuyor.
YABANCI YATIRIMCILARIN TERMİK SANTRALLERİNE İLGİSİ
Araştırmada, yabancı yatırımcıların özellikle termik santral projelerine ilgi gösterdiğine dikkat çekildi.
Termik santrallerde kurulmuş, yatırım aşamasında, lisans verilmiş ve başvurusu yapılmış olan yerli ve yabancı özel şirketlerin 10 milyar 618 milyon 986 bin liralık yatırımlarının, yabancı sermayeye karşılık gelen kısmı ise 6 milyar 686 milyon 541 bin 432 lira düzeyinde.
Yabancıların ortak olduğu termik santraller hayat bulduğunda yıllık elektrik enerjisi üretim toplam miktarının 74 milyar 503 milyon kilovatsaat olması, bu tutarın da 2009 yılı elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 39 luk kısmını oluşturması öngörülüyor.
Termik santrallerde ortaklığı bulunan yabancı şirketler arasında, RWE Holding, General Electric, CEZ Group, Verbund, OMV, AES gibi köklü kuruluşlar yer alıyor.
Rüzgar ve hidroelektrik santralleri lisanslarındaki yabancı ortaklar arasında da Italgen Elektrik Üretim, EDF Falck Energy, General Electric, AES Corp, CEZ Group gibi şirketler bulunuyor.
TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNDE BÜYÜK ŞİRKETLER
Öte yandan, Türkiye elektrik enerjisi sektöründeki büyük şirketler ve faaliyetleri şöyle:
-Enerjisa : Sabancı Holding ve Avusturyalı Verbund ortaklığındaki Enerjisa, Şubat 2010 itibariyle yüzde 1,8 olan pazar paylarını önümüzdeki 5 yıl içinde elektriğe 7,5-8 milyar Avroluk yatırım yaparak 2015 te yüzde 10 a çıkarmayı hedefliyor. Şirket Türkiye nin en büyük elektrik dağıtım bölgelerinden biri olan Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş nin ihalesini kazanarak işletmeye başlamış bulunuyor ve başka elektrik dağıtım bölgelerinin ihalelerine giderek 6 milyon elektrik abonesine ulaşmak istiyor. Şirket 2010 yılında yapacağı 1,6 milyar dolarlık yatırımın yüzde 80 ini enerji sektöründe yapacak.
-Aksa Enerji : 1975 MW kurulu gücünde işletmede, 765 MW yatırım aşamasında olmak üzere toplam 2740 MW kurulu güce ulaştı. Çoruh, Van gölü ve Fırat elektrik dağıtım bölgelerinin ihalelerini kazandı. Gazprom ile kuracağı ortaklık ile doğal gaz dağıtımındaki hakim konumunu doğal gaz ithalatı, yeni enerji santralleri ve dağıtım bölgeleri ile daha da güçlendirmek istiyor. Şirket Mayıs ayında Borsada halka arz işlemi gerçekleştirmeyi planlıyor.
-Akenerji: Yabancı ortağı CEZ ile enerji sektöründe agresif bir büyüme amaçlıyor. Akenerji, 5 yıl içinde 3 bin MW kapasiteye ulaşmayı, bu dönemde yaklaşık 2,5 milyar dolar ciro hedefliyor. Şirket, 900 MW kapasiteli Egemer doğal gaz santralının inşasına yakında başlayacaklarını bildirdi. Akenerjinin özelleştirilen Sakarya elektrik dağıtım bölgesinde (SEDAŞ) yabancı ortağı CEZ ile ortaklığı bulunuyor. Şirket, ayrıca nükleer santral yapımı ile de ilgileniyor. Şirketin iştiraki MEM Enerji Elektrik in Hımmetli, Gökkaya ve Bulam da HES projeleri bulunuyor.
-Zorlu Enerji : Türkiye de 5 doğal gaz, 7 hidroelektrik, 1 jeotermal, 1 termik ve 1 rüzgar santrali ile toplam 638 MW kurulu güce sahip. Bunu beş yıllık dönemde toplam 4 bin 200 MW a çıkarmayı hedefliyor. Şirketin Moskova da yapımı süren, kente elektrik ve ısınma sağlayacak, her bin 340 ar MW lık iki doğal gaz santralı projesinde son aşamalara yaklaşıldı. Üç yıl içinde 150 milyon dolarlık yatırım yaparak Kızıldere Jeotermal Santralinin kapasitesini 15 MW den 60 MW a çıkarmak istiyor. Şirket elektrik dağıtım bölgelerinde özelleştirilecek yeni dağıtım ve üretim tesislerinin ihalelerini kazanmayı hedefliyor. Şirket iştiraklerinden Rotor Elektrik Üretim A.Ş. nin Gökçedağ Rüzgar Santralının finansmanı Uluslararası Finans Kurumu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Denizbank ve HSBC ile imzaladığı 130 milyon Avroluk kredi anlaşması ile sağlandı.
-Anadolu Grubu : 2 milyar Avro yatırımla orta vadede en az 2 bin megavat kurulu güç hedefliyor. Sinop Gerze de 1 milyar Avroluk yatırım ile 1200 MW kurulu gücünde ithal kömür santralı kuracak. Gürcistan daki santral için 150 milyon dolar yatırım yapılacak ve kurulu güç 90 MW olacak. Giresun daki 120 MW lık yatırımı Doğan ve Doğuş grupları ile birlikte yapılacak. Şirket İstanbul elektrik dağıtımı ve nükleer santral yapımı ile de ilgilendiğini açıklıyor.
-Enka İnşaat : Enka nın Yap-İşlet kapsamında işletmede bulunan toplam 3 bin 854 MW kurulu gücünde üç adet doğal gaz kombine çevrim santrali bulunuyor. Şirketin İzmir in Aliağa bölgesinde yapılması planlanan ve inşaat öncesi çalışmaları sürdürülen 800 MW gücünde ithal kömür yakıtlı santral için de üretim lisansı var.
-Doğan Holding : İkisi üretim, biri de toptan satış olmak üzere üç adet enerji lisansına sahip. Şirketin bağlı ortaklıklarından Doğan Enerji Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. nin, sermayesinde yüzde 33 oranında pay sahibi olduğu proje şirketi Boyabat Elektrik Üretim ve Tic. Ltd. Şti., yürütmekte olduğu 513 MW kapasiteli hidroelektrik santrali projesi kapsamında, 750 milyon dolar tutarında uzun vadeli proje finansman kredisi temin etti. Proje ile ilgili baraj ve santral inşaatının 2012 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanıyor.
-Gama : Gama Enerji Firması (GEAŞ) her biri yüzde 50 hisseye sahip olan GAMA Holding ve General Electric Energy Financial Services firmalarından oluşuyor.
GEAŞ ın bir çok yerel ve yabancı yatırımları bulunuyor.
-Alarko Holding : Meram Elektrik Dağıtım özelleştirilmesini kazandı. Türkiye üzerinden Avusturya ya gaz taşıyacak Nabucco boru hattı projesinden, boru hatları konusunda pay almayı hedefliyor.
-Eren Enerji : Elektrik Üretim A.Ş. Zonguldak ın Çatalağzı beldesinde 1360 MW kapasiteli kömüre dayalı termik santral yatırımı gerçekleştiriyor. Üç aşamadan oluşan proje Türkiye elektrik ihtiyacının yüzde 5 ini karşılayacak tesis 3500 kişiye istihdam olanağı sağlıyor.
AA / 02.08.2010
